طرح توجیهی کشت و پرورش گلها و گیاهان داروئی و صنعتی

طرح توجیهی کشت و پرورش گلها و گیاهان داروئی و صنعتی

در این طرح توجیهی به بررسی مسائل زیر پرداخته شده است:

مقدمــه

توجیه اقتصادی طرح

سرمایه گذاری ثابت

زمیـن مورد نیاز و هزینه آن

ساختمانهای مورد نیاز و هزینه آن

ماشین‌آلات مورد نیاز و هزینه آن

تاسیسات مورد نیاز و هزینه آن

وسایل نقلیه مورد نیاز و هزینه آن

تاسیسات اداری مورد نیاز و هزینه آن

هزینه‌های قبل از بهره‌برداری

هزینه های جاری

مواد اولیه و نهاده های تولید هزینه آن

حقوق و دستمزد

هزینه نگهداری و تعمیرات

هزینه استهلاک

سوخت و انرژی مورد نیاز و هزینه آن

فروش

برآورد هزینه های عملیاتی و غیر عملیاتی
محاسبه دوره برگشت سرمایه

 محاسبه نقطه سر به سر ( در 100% تولید )

محاسبه کارمزد وام

جدول بازپرداخت اصل و کارمزد تسهیلات

جمع آوری و محصول برداری گیاهان دارویی

نکات لازم در بهره برداری گیاهان دارویی

تعداد گیاهانی که امروزه به عنوان گیاه دارویی مورد استفاده قـرار مـی گیـرد بـسیار زیاد است ولی تنها عده ای از این گیاهان در فارماکوپه هـا و کتـب دارویـی بـه عنـوان دارویی یا افیسینال قلمداد میشود و در بین این تعداد تنها گیاهانی که دارای اثر درمـانی مهم هستند و یا مواد موثر خاصی دارند به علت مصارف زیادی که دارند به طور انبـوه پرورش داده میشوند. پرورش گونه های دیگر از این گیاهان که دارویـی نیـستند، چون در طـب عـوام مـورد توجه است معمول میباشد .بهره برداری از گیاهان دارویی خودرو و همچنـین پـرورش آنها بایستی متناسب با میزان احتیاجات سالانه یک ناحیه صورت میگیرد زیرا اگر بـیش از حد مورد نیاز بهره برداری یا کشت شـود ، باعـث میـشود بـه علـت عـدم مـصرف در انبارها باقی بماند و در نتیجه غالب آنها که حاوی اسانس میباشد ، خواص درمـانی خـود را به خاطر از دست دادن اسانس از دست می دهنـد و تنهـا مخـارج بیهوده ای صـرف تهیه آنها میگردد.

نکات فنی در جمع آوری و محصول برداری گیاهان دارویی

مواد متشکله اندامهای یک گیاه بسیار متفاوت است و تنها قـسمتهای بخـصوصی از گیـاه برای تهیه دارو مورد استفاده قرار میگیرد .باید توجه داشت که میـزان مـواد مـوثر در اندامهای گیاه ثابت نیست و متناسب با کیفیت رشد گیاه تغییر میکند . جمع آوری گیاهان دارویی در زمانی که گیاه دارای حداکثر میزان مواد موثره است باید انجام گیـرد زیـرا میزان مواد موثره گیاه در طول سال و حتی در ساعات یک روزه متغیر است . به عنوان مثال کورم سورنجان در پاییز فاقد مواد تلخ و عاری کلـشی سـین اسـت و در عوض دارای مقادیر زیادی نشاسته میباشد، در صورتی که در فصل بهار و اوایل تابستان کورم گیاه دارای مزه تلخ و حداکثر مقدار ماده موثره کلشی سین بـوده و جهـت رفـع نقرس جمع آوری میشود و یا در گیـاه بـذالبنج میـزان الکالوئیـد آن در فـصل زمـستان کمتر از تابستان میباشد و میوه شوکران که دارای 3 در صد الکالوئید کونیین میباشد که در هنگام رسیدن میوه مقدار آن به درصد میرسد. در مورد اهمیت سـاعات مختلـف روز در امـر جمـع اوری گیـاه ،میتـوان برگهـای گـل انگشتانه را در نظر گرفت که مقدار گلیکوزید آ ن بعد از ظهر بیشتر از صبح میباشد و یا برگهای بید که میزان گلیکوزیدهای آن در روز بیشتر از ساعات شب میباشد. مثال قابل  توجه دیگر در مورد خانواده سیب زمینی است که میزان آلکالوئیـدهای آنهـا در هنگـام صبح بیش از بعد از ظهر است . نکته مهم در مورد گیاهان اسانس دار است که برداشـت آنها باید در صبح زود انجام گیرد یعنی درست در زمـانی کـه خورشـید از روی برگهـا شبنم را خشک میکند چون در این زمان میزان اسانس بـالا میباشـد . در صـورتی کـه در طی روز بر اثر نور خورشید واکنشهای شیمیایی در گیاه انجام میگیرد و مقـدار اسـانس کم خواهد شد. علاوه بر این باید سعی شـود کـه محـصول بـرداری در یـک روز صـاف انجام گیرد. زمان برداشت اندامهای مختلف گیاهان داروئی: معمولا به استثنای عده ای از گیاهان که محصول برداری آنها تابع شرایط خاصی میباشد، بقیه اندامها را در مواقع زیر بهره برداری مینمایند: الف) ریشه : اندامهای زیر زمینی به خصوص ریشه و ریزوم ها ر ا بطور کلـی در اواخـر پـاییز (زمـان استراحت گیاه ) محصول برداری مینمایند. ولی باید توجه داشت بهره برداری ریشه هـا بر حسب گیاه یکساله، دو ساله و چند ساله فرق میکند:  ریشه و ریزیوم گیاهان یکساله، قبل از گل دادن گیاه و ریشه و ریزوم گیاه د سواله، بعد از پایان رشد و نمو سال اول (در پاییز و اواخر زمستان، و ریـشه و ریـزوم گیاهـان چنـد ساله یا دایمی هم در بهار قبل از رشد و نمو گیاه و هم در پاییز بعـد از پایـان رشـد و نمو گیاه (در سال دوم به بعد ) محصول برداری می شـوند . در بهره بـرداری از ریـشه گیاهان همواره باید توجه داشت که انوا ع سخت و چوبی شده یا تیـره رنـگ و فاسـد و تو خالی جمع آوری نشود و ریشه درختان و درختجه های دارویی را در پاییز یا زمستان از زمین خارج میسازند. معمولا ریشه هایی که پوست آنها مصرف دارویی دارد باید زمانی که قـسمت مرکـزی ریشه رشد کرده و سخت شده است بهره برداری شود . بعلاوه بایـستی ریـشه گیـاه در مرحله ای باشد که پوست آن رشد قابل ملا حظه ای پیدا نموده باشد تا جدا کردن آن از قسمت سخت و چوبی شده به راحتی مقدور گردد. بنابراین اگر برداشت ریشه هـا و ریزومهـا زودتـر از موعـد انجـام گیـرد ریـشه هـا و ریزومها، گوشتی و اسفنجی شکل بوده و در اثر خشک شدن بـه سـرعت خـرد شـده و کیفییت خود را از دست می دهند و اگر دیرترجمـع آوری شـوند سـخت و غیـر قابـل استفاده خواهند شد .  ب ) پوست : پوست گیاهان دارویی را هم در بهار ( قبل از شروع فعالیت های گیاهی ) و هم در پاییز برداشت میکنند. معمولا پوست ریشه و ساقه های نـسبتا مـسن ارزش بیـشتری دارنـد . پوست، ریشه و ساقه گیاهان دارویی اگر دارایی مواد رزینی باشـد بایـد در بهـار (یعنـی هنگام شروع جریان شیره گیاهی) از قسمت میانی (چوبی) جداسازی میشوند. ج) پیاز : برگهای گیاهان علفی و یک ساله باید خیلی زود و قبل از پیـر شـدن برگهـای آن،چیـده شوند.برگهای گیاهان دو ساله باید در سال دوم برداشـت شـود . بایـد توجـه کـرد کـه محصول برداری باید در صبح و در هـوای خـشک و بـدون شـبنم انجـام گیـرد . بـرگ درختان دارویی از زمان ظاهر شدن گلها تا رسیدن کامل میـوه بایـستی چیـده شـوند . برگ گیاهان اسانس دار در زمان گل دادن چیده میشود. ساقه برگ دار گیاهان علفـی پس از رشد کامل برگها و کمی قبل از ظاهر شدن گلها چیـده میـشود . برگهـای بـدون اسانس در صورتی که دارای پهنک و برگ باشند کمی قبل از ظـاهر شـدن گلهـا چیـده میشوند. در مورد گیاهانی که در طول زمـستان هـم رشـد میکننـد میتـوان دو مرتبـه محصول برداری کرد. نکته مهم در مورد بعضی گیاهان یک ساله مثل ریحان و گاوزبـان اینکه نباید برگهای آنها را تا نزدیک زمین محصول بـرداری نمـود چـون برگهـای پـایین مجددا" رشد نموده لذا میتوان عمل محصول برداری را در طول تابـستان چنـدین بـار تکرار نمود. د) گل : قبل از باز شدن یعنی در زمانی که عمل آمیزش در شرف انجام شدن است یا بلافاصله بعد از باز شدن در هنگام صبح بعد از تبخیر شبنم چیده میشود .چند اسـتثناء: بنفـشه سـه رنگ و بنفشه معطر باید پس از شکفتن کامل گل و در شرایط خـاص محـصول بـرداری شود. در برخی گیاهان مثل گل سرخ،افسنطین،انوا ع تمشک،زالزالک به صورت غنچه یا شـکفته برداشــت میــشوند. ســر شــاخه گلــدار برخــی گیاهــان معطــر و اســانس دار مثــل آویشن،زوفا و ریحان وقتی گل در شرف شکفته شدن کامل میباشد برداشت میشود.  ه ) میوه : میوه به دو صورت وجود دارد : آبدار: اگر به حالت تازه مصرف داشته باشد باید بعد از رسیدن کامل برداشت شود. خشک: قبل از خارج شدن دانه برداشت میشود. میوهای اسانس دار(رازیانه،انیـسون،زیره و ...) بایـد در پـاییز بـه صـورت کـاملا خـشک برداشت شوند به این صور ت که سر شاخه میوه دار را قطـع کـرده و بـر روی پارچـه تمیزی تکان میدهیم.